Benin

Ülke Tarihi

17. yüzyılda Batı Afrika'nın bu bölgesine, bir oba tarafından yönetilen, Benin topraklarından daha büyük bir alana sahip olan Dahomey Krallığı hükmediyordu. Hayli zengin olan bu krallık Afrika topraklarına  gelen başta Portekizli ve Hollandalılar olmak üzere Avrupalılarla köle ticaretine dayalı ilişkiler geliştirdi. Bu coğrafyada yer alan ve ismi "Köle Sahili" olan kıyının bu şekilde adlandırılması Dahomey Krallığı’nın Batılılarla kurduğu köle ticareti ilişkisinden kaynaklanmaktadır.

Dahomey, 19.yüzyılda Fransa’nın Batı Afrika’daki kolonisi haline geldi. 1960 senesinde Dahomey Cumhuriyeti olarak tam bağımsızlığını elde etti. 1972-1989 yılları arasında ülke içerisinde gerçekleşen bir darbeyle Sosyalist tarzda bir yönetim deneyimi yaşayan Benin, 1975 yılında Benin Halk Cumhuriyeti adını almıştır. 1989’da yeni bir anayasa ile bu Sosyalist yönetim kaldırılmış, ülkenin adı, 1 Mart 1990 tarihinde Benin Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir.

Siyasi Durum

Benin Cumhuriyeti, Demokratik Cumhuriyet yönetim şekline sahiptir. Ülkede 1990’dan beri altı kez Cumhurbaşkanlığı seçimi olmuştur. 6 Nisan 2016’da seçilen Patrice Talon, Benin’in Cumhurbaşkanıdır. Cumhurbaşkanı, hükümetin de başıdır.

Benin’de Parlamento’sunun adı, “Ulusal Meclis”tir. Seçimler dört yılda bir yapılmaktadır. Ulusal Meclis’in görevi yasa yapmak ve bütçe onaylamaktır. Meclis, Hükümet’i denetler. Savaş ilanı yetkisi de Meclis’e aittir. Ülkede, son Parlamento seçimleri 26 Nisan 2015’te yapılmıştır.

Benin Cumhuriyeti, en az gelişmiş ülke konumundadır. Burada yaşanan en temel problemler arasında yolsuzluk başı çekmektedir. Diğer yandan, ülkede işsizlik oranı da hayli yüksektir. Bununla birlikte, sağlık ve eğitim sisteminde de sıkıntılar yaşanmaktadır. Ülkede, kabile düzeni içinde var olan “Kral”ların yönetim yetkileri yoktur. Ancak kendi bölgelerinde ağırlıkları ve devlet protokolünde yerleri vardır.

İktisadi Durum

Benin’de halkın çoğunluğu tarımla uğraşır. Son zamanlarda kıyılardan uzak kesimlerde petrol bulunmuş, fakat henüz işletilmemektedir. Sanayisi tam manasıyla kurulu olmayan Benin, sanayi mamüllerini, elektriği ve yakıtı ithal etmektedir. Ülke içerisindeki mevcut kireç taşı yatakları işletilmektedir. Dış yardımlara büyük ihtiyaç duyan bütçesinin denkliğini böylelikle sağlayan Benin, daha çok Fransa'dan yardım almaktadır.

Geri kalmış Benin ekonomisi son altı yılda üretim miktarında sağlanan istikrarlı büyüme, hızlı nüfus artışı nedeniyle dengelenmiştir. Enflasyon oranı son bir kaç yıldır düşüş göstermektedir. Benin hükümetinden iktisadi kalkınmasını sürdürmek, yabancı sermayeyi ülkeye çekebilmek amacıyla turizme, iletişim teknolojisine ve tarıma dayalı yatırımları teşvik etmesidir. Paris Kulübü ve ikili kreditörler dış borçları silerek mali yönden Benin’i rahatlatırken, yapısal reformlar için yeni Hükümete önemli bir fırsat sunmuşlardır. 

Nisan 2006’da Cumhurbaşkanı Dr. Boni Yayi’nin liderliğinde göreve başlayan yeni Benin Hükümeti ileriye dönük geniş çaplı ekonomik kalkınma hedefleri belirlemiştir. Selefi Kerekou Hükümetinden olumsuz bir ekonomik yapı devraldığını açıklayan Cumhurbaşkanı, özellikle alt yapı, enerji üretimi, telekomünikasyon, vergi politikaları ile gelir dağılımındaki adaletsizliğin giderilmesi hususlarında önlemler alınacağını, bütçesel disiplinin tesis edileceğini belirtmiştir. 2006-2011 yılları arasında gerçekleştirilmesi planlanan ekonomik reform programı, yeni Hükümetin ekonomik hedeflerinin çerçevesini oluşturmaktadır. Söz konusu reform paketi kapsamında yılda % 6.5’luk bir büyümenin sağlanmasının yanı sıra, ülkenin en önemli ihraç kalemi olan pamuk üretiminin arttırılması, Kotonu Limanı’nın modernize edilerek buradan sağlanan gelirlerin yükseltilmesi, enerji ve telekomünikasyon sektörünün geliştirilebilmesi için yeni yatırımların yapılması hedeflenmektedir.

Türkiye-Benin İlişkileri

Türkiye ile Benin arasındaki ticaret hacmi çok düşüktür. İki ülke arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin hukuki çerçevesinin tamamlanması açısından önem taşıyan, “ Ekonomik, Ticari ve Teknik İşbirliği Anlaşması” , “Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşma” , “Kalkınma ve Teknik İşbirliği Anlaşması”, “Tarım Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı”, “Savunma Sanayii İşbirliği Anlaşması” imzalanmıştır. İki ülke arasında “Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması” henüz imzalanmış değildir.

Afrika Kıtasında açlıkla mücadele amacıyla yürütülen uluslararası insani yardım operasyonlarına destek sağlamak üzere, WFP kanalıyla, ülkemiz tarafından Benin’e 2007 yılı içerisinde 200 bin ABD doları tutarında nakdi yardım gönderilmiştir.

Benin, Türk yatırımcılar için yeni iş kapısıdır.Türkiye ile Benin arasında Türkiye lehine bir ticaret akışı mevcuttur.  Öte yandan Benin, rüzgâr ve güneş gibi yenilenebilir enerji alanlarında yatırıma ihtiyaç duymaktadır.